Met groene planten die hun oorsprong hebben in het tropisch regenwoud.
Door: Annemarie Silkens
Costa Rica staat bekend om zijn geweldige flora en fauna, met name in de regenwouden en de nevelwouden. De plantenwereld van Costa Rica is zeer uitgebreid en gevarieerd. Er komen ruim 12.000 verschillende plantensoorten voor, waarvan er maar liefst ca. 1.200 soorten orchideeën groeien. Klimaat, bodemgesteldheid en hoogte zorgen voor de grote diversiteit. Het areaal aan regenwoud is de laatste decennia helaas drastisch gereduceerd, maar via de Stichting Adopteer Regenwoud doen we er alles aan om het nog bestaande regenwoud te beschermen en zelfs uit te breiden.
Plantengroei en bloemen van het regenwoud
De warme vochtige omstandigheden van het tropisch regenwoud bieden het hele jaar door optimale omstandigheden voor planten. Daarom vindt men zoveel verschillende soorten in de tropen. Het zonlicht op de bosbodem van het tropisch regenwoud is zo minimaal, dat er maar weinig plantensoorten kunnen gedijen. Dit heeft geresulteerd in de evolutie van planten die op bomen kunnen leven: Epifyten. Ze kunnen groeien op boomstammen, takken, bladeren en bovenop andere Epifyten. Elke boom is een ecosysteem op zich waarop vele verschillende plantensoorten groeien, zoals bromelia’s, orchideeën, cactussen, aronskelk-achtigen, mossen, varens en korstmossen.
Bromelia’s
Met meer dan 2.000 soorten, zijn Bromelia’s zeer talrijk aanwezig. Je vindt ze soms op de grond, maar meestal als Epifyten op takken. De bladeren van de Bromelia’s groeien om de stengels heen waardoor er kleine holtes ontstaan waarin zich regenwater ophoopt. Deze kleine plasjes water bieden een veilige omgeving voor veel ongewervelde dieren en amfibieën, evenals andere beestjes, zoals slakken, kevers, muggenlarven, enz. Wanneer dieren in het water sterven, vergaan ze en dienen ze als meststof voor hun waardplanten. Omdat Bromelia’s voorkomen in vele kleuren zoals paars, blauw, oranje, rood, geel komen ze steeds meer in de mode als sierplanten. Je kent natuurlijk de ananas, ook een Bromelia. Ben je nu zó enthousiast geworden dat je zelf een bromelia in huis wilt, kijk dan eens bij één van onze partners, de Bromeliaspecialist in De Kwakel.
Orchideeën
Geen enkele groep planten is zo groot als de orchideeënfamilie. Er zijn meer dan 20.000 soorten bekend, waar ze hoofdzakelijk als epifyten op bomen groeien. De vele soorten komen in alle kleuren van de regenboog voor, inclusief groen. Orchideeën zijn populair vanwege hun schitterende vormen en kleuren en de duurzaamheid van de bloemen.
Hot lips
De meest sexy bloem uit Costa Rica is de psychotria elata. De vuurrode bloem lijkt op een prachtig stel lippen en wordt ook wel eens hot lips genoemd.
Klimplanten en lianen
Naast de vele prachtige bloemen bevat het regenwoud veel klimplanten en lianen. Klimplanten groeien in hoog tempo langs boomstammen omhoog, om zo het daglicht te kunnen bereiken in de boomkruinen. Ze hechten zich met zuignapjes en klimwortels vast aan de bomen, of werken zich al kronkelend met klimranken langs hun gastheer omhoog. Lianen zijn dikke houtige klimplanten en sommigen kunnen uitgroeien tot enkele honderden meters lang. Ze wurmen zich als een dik touw om boomstammen en takken naar boven om zonlicht te krijgen.
Let’s go bananas!
De bananenplant is één van de oudste commercieel gekweekte kamerplanten en stamt terug uit de 6de eeuw! De eerste officiële bananenplantage was in Costa Rica te vinden maar tegenwoordig is deze mooie tropische plant over de hele wereld niet meer weg te denken. Bananen zijn een belangrijke voedselbron voor grote delen van de wereld maar dus ook een prachtige plant voor in huis! Ze zijn er in vele soorten en maten.
Enkele verzorgingstips van onze partner Nieuwkoop Europe BV.
1. Deze zonliefhebber houdt weliswaar van een lichte standplaats, maar niet vlak voor het raam.
2. Om de tropische omstandigheden zoveel mogelijk na te bootsen, zorg je voor een vochtige grond (niet te nat).
3. Zorg voor een ruime pot om een gezonde groei te stimuleren. Want om die smoothie van eigen kweek te kunnen maken, zal de plant een paar meter in de hoogte schieten.
Heliconia’s
Heliconia’s zijn prachtige kleurrijke bloemen met een veelheid aan kleuren, vormen, patronen en maten, waardoor ze steeds populairder beginnen te worden als sierbloemen. Sommige bloemen hebben hele speciale vormen waardoor alleen bepaalde soorten kolibries en nachtvlinders bij hun nectarklieren kunnen. Heliconia’s bloeien overal in Costa Rica: van diep in het regenwoud tot bij mensen in de voortuin. De uitzonderlijk mooie bloemen aan deze plant zijn eigenlijk schutbladeren, waar kleine onopvallende bloemen in verstopt zitten.
Verzorging tropische planten
Tropische planten zijn niet alleen in de jungle of terrariums te vinden, maar kunnen ook prima in huis worden gehouden met de juiste verzorging. Zo haal je een stukje tropisch regenwoud in huis en creëer je een mooie, groene en gezonde oase in je kamer. Omdat hun oorsprong ligt in het tropisch regenwoud zijn ze van nature veel warmte gewend. Zij gedijen in een klimaat dat relatief warm en vochtig is. Wist je dat de temperatuur in een tropisch regenwoud nooit onder de 16°C komt? Overdag is het er zelfs gemiddeld 29°C. Door de bijna continue bewolking wordt de felle zon tegengehouden en kan de warmte nauwelijks ontsnappen. Het licht wordt bovendien verspreid door de dichte plantengroei. Daarom zijn er ook maar weinig tropische planten die fel en direct zonlicht kunnen verdragen.
Op de bodem, waar de planten van nature in staan, is de vruchtbare laag erg dun. Organisch afval wordt door insecten, schimmels en bacteriën zeer snel omgezet in voedingsstoffen en vervolgens direct door de bomen en planten opgenomen. Omdat er geen koud seizoen is in het regenwoud worden voedingsstoffen het hele jaar door opgenomen. De grond van de planten is daarom het best continu licht vochtig en je kan regelmatig voedingsstoffen toevoegen. Een groot fan en bezoeker van ons project, Ilse van Mama Botanica heeft nog veel meer tips over de verzorging van tropische planten. www.mamabotanica.nl
Ben je door het lezen van dit stuk ook enthousiast geworden over de rijke plantengroei in het regenwoud? Help dan mee om dit belangrijke ecosysteem te beschermen en te behouden, door het adopteren van een stukje regenwoud.
In Costa Rica kun je er niet omheen: de Oophaga pumilio. Pumilio betekent dwerg, en al zijn ze amper 3 cm groot, het is moeilijk om de giftige aardbeikikkertjes te missen. In het Engels noemen ze Strawberry Poison Dart frogs, omdat indigenous volkeren vroeger hun gif gebruikten om giftige pijlen mee te maken (poison darts). Ze worden ook liefkozend de ‘blue jeans frog’ genoemd, omdat ze er vaak uitzien als rode kikkertjes in een spijkerbroek. Al hebben ze lang niet allemaal dezelfde kleuren. Er zijn er ook die volledig rood of blauw zijn, eerder geel, groen of oranje, of met zwarte strepen of stippen. Zo zijn er zo’n 15 tot 30 kleurvarianten. (meer…)
Na vijf jaar onderzoek naar de biodiversiteit van ons reservaat in Costa Rica, zijn we een groot deel van de algemene diersoorten ondertussen wel tegen gekomen. Als we een nieuw dier voor onze soortenlijst kunnen beschrijven, is dat nu vaak een bijzonder beestje. Er zijn echter ook soorten die volgens de literatuur worden aangemerkt als “algemeen” of “veel voorkomend”, maar nog nooit zijn waargenomen in het reservaat. Vandaag kwamen we zo’n soort tegen: de Hourglass Tree Frog (Dendropsophus ebraccatus). (meer…)
In de afgelopen jaren zagen we al veel zeldzame en bijzondere dieren in ons reservaat zoals de Northern Nacked-tailed Armadillo, Black-and-White Hawk-Eagle en meerdere katachtigen. Wat we onlangs tegenkwamen is voor wetenschappers echter nog vele malen interessanter. (meer…)
Wist je dat… in de natte maanden de kikkers in Costa Rica zich beter laten zien? Ze drogen minder snel uit door de nattigheid en zijn bezig met zingen omdat veel soorten in het regenseizoen hun eieren leggen. Eerder vertelden we over de glaskikkers, maar er zijn veel meer kikkers te zien in deze periode. (meer…)
De biodiversiteit in Costa Rica is ongelofelijk. De enorme hoeveelheid aan verschillende soorten is voor een bioloog prachtig maar maakt determinatie soms wel erg lastig. Er zijn namelijk zoveel soorten om uit te moeten kiezen! Met 141 verschillende soorten slangen moet het Reptielenboek er regelmatig aan te pas komen (meer…)
Wie al eens door de Amerika’s heeft gereisd kent ze sowieso, een stroom aan mieren die allemaal blaadjes meevoeren. Het lijkt wel een mini-snelweg die 30 meter kan doorlopen. Het gaat hier over de bladsnijdermieren. Voor toeristen een bron van verbazing, voor lokale boeren en moestuiniers een ware pest die zomaar je geliefde bomen en planten kaal vreet. Wist je trouwens dat er wel 47 verschillende soorten bladsnijdermieren zijn?
Velen denken dat de mieren de blaadjes afsnijden om zelf op te eten, maar niks is minder waar. De mieren snijden de bladeren af en vervoeren ze naar een schimmel in hun nest. Een samenwerkingsverband met een hele historie, zo blijkt.(meer…)
De mensheid heeft door de eeuwen heen ontelbare hectares bos gekapt. Maar niet alle bossen zijn hetzelfde. Natuurlijk, een bos in Costa Rica heeft bomen en eekhoorns, net zoals een bos hier in Europa. Maar alhoewel we zeker vergelijkingen kunnen trekken tussen onze gematigde bossen en tropische bossen, zijn er misschien nog wel meer verschillen dan vergelijkingspunten. In deze blog gaan we dieper in op waarom het kappen van tropisch regenwoud nog veel desastreuzer is en hoe de gevolgen veel verder reiken. En gekapt wordt er zeker nog. Wereldwijd verloren de tropen 4,1 miljoen hectare primair bos in 2022, 10% meer dan in 2021, zo rapporteerde het platform Global Forest Watch.(meer…)
Wist je dat 5% van alle soorten flora en fauna van de wereld in Costa Rica leeft en groeit? Ook staat Costa Rica in de wereldwijde top 20 van landen met de grootste biodiversiteit! Ben je een echte natuurliefhebber? Zet Costa Rica dan maar op je bucketlist. Maar… voordat je nu snel je rugzak en paspoort uit de kast trekt willen we je eerst een lesje geven over biodiversiteit. Misschien heb je het ooit weleens tijdens de biologieles geleerd wat het is, maar om je geheugen op te frissen leggen we het je in deze blog uit. (meer…)
We weten allemaal wel hoe belangrijk bomen en planten zijn voor het produceren van zuurstof en het opnemen van CO2. Zéker de laatste tijd is er veel nieuws over de klimaatcrisis, opwarming van de aarde, zeespiegelstijging, CO2-compensatie en het belang van behoud van bomen, planten en bossen. In deze blog wat achtergrond informatie over hoe bomen nu onze CO2 uitstoot opslaan. (meer…)
Tijdens onze werkzaamheden in ons regenwoud in Costa Rica zijn we jonge Masked Tree Frogs tegengekomen. Dit is een grote stap in de richting van biodiversiteit. Wij bij Adopteer Regenwoud zorgen ervoor dat het bos wordt beschermd door een kleine donatie van jou! Herbebossing en biodiversiteit Op plaatsen waar het eerst nog ondenkbaar was dat […]
Voorzitter Martin Havik en Hoogleraar Edwin Pos van Universiteit Utrecht maken de samenwerking wereldkundig tijdens het zomerfeest.
Het onderzoeksproject van Stichting Adopteer Regenwoud gaat een uitdagende nieuwe fase in dankzij een langdurige samenwerking met de Universiteit van Utrecht. De stichting was toe aan een nieuwe stap om het onderzoeksproject te professionaliseren en de Universiteit Utrecht was op zoek naar een stabiele en betrouwbare partner in Centraal Amerika om degelijk onderzoek in het regenwoud te kunnen uitvoeren. Voor beide partijen is dit dus een prachtige samenwerking! Hierdoor zullen we een grote stap maken in het professionaliseren van ons huidige onderzoek naar de biodiversiteit in ons reservaat. Samen met de bezoekende studenten zullen we ons richten op wetenschappelijk onderzoek waarbij de diversiteit en ontwikkeling van de natuur in ons reservaat, met een nadruk op de flora, centraal staat. (meer…)
Het is World Rainforest Day vandaag (22 juni)! Een dag om onze regenwouden op aarde in het zonnetje te zetten want het is mega belangrijk om ze te beschermen. Weet jij al welke regenwouden de grootste zijn ter wereld? In deze blog laten we ze aan je zien. We beginnen op plek 10. Plek 10: […]
Wat is er met de vacht? Waarom slapen luiaards zoveel? Deze maand is de drievingerige luiaard het dier van de maand bij Adopteer Regenwoud. En wat is er nou leuker dan van één van de oprichters van Adopteer Regenwoud een aantal leuke weetjes te horen die je niet zomaar in een standaard biologieboek vindt. Maarten van der Beek is één van de biologen bij Adopteer Regenwoud en woont op het Work With Nature reservaat in Costa Rica. (meer…)
Door Zoë Schreurs De jaguar spreekt tot ieders verbeelding en dat doet hij al tijden, van Noord tot Zuid-Amerika. Wist je dat zijn naam komt van de Guarani-taal van Indigenous stammen in Paraguay? Het betekent: “Hij die kan doden met 1 sprong.” Geen slechte observatie, gezien een jaguar zo door het schild van een schildpad […]
Wist je dat er wereldwijd per seconde een voetbalveld aan bomen wordt gekapt? Adopteer Regenwoud zet zich met haar vele partners in om ontbossing tegen te gaan. Onze vrijwilliger Annemarie heeft er een blog over geschreven.
De meeste soorten zijn tussen de 7,5 en 13 cm groot. Je zou haast denken dat het een uit de kluiten gewassen hommel is! Kolibries (Trochilidae) zijn de allerkleinste vogels ter wereld. Ze zijn een familie van vogels uit de orde gierzwaluw-achtige. De familie telt meer dan 300 soorten. De meeste soorten komen voor in Zuid-Amerika. Zó ontzettend leuk………..is het om kolibries te spotten, het kleinste vogeltje ter wereld! Vliegensvlug zijn ze, je ziet de vleugels meer trillen dan fladderen, zó klein en zó snel en wendbaar. Lees hier alles over dit bijzondere vogeltje. (meer…)
Sinds de start van het onderzoek naar de biodiversiteit in 2017 hangt stichting Adopteer Regenwoud wildcamera’s op in het reservaat. De afgelopen jaren zijn er ontzettend veel dieren waargenomen op deze camera’s. Wildcamera’s zijn een goede manier om te ontdekken wat voor zoogdieren er allemaal in het reservaat leven. Vooral schuwe dieren die nacht actief zijn, zijn moeilijk te spotten als je overdag in het reservaat rondloopt. Zo ook de nacht actieve ocelot. Eén van de zes katachtigen die er in Costa Rica leven. In de afgelopen jaren hebben we veel ocelots op onze wildcamera’s gespot. De vraag was altijd of dit dezelfde ocelot was, of dat er meerdere individuen in het reservaat leven. (meer…)
Deze prachtige blauwe vlinder van wel 15-20 cm breed lijkt met elke vleugelslag te verschijnen en weer te verdwijnen. Zijn onderkant is namelijk een slim trucje van Moeder Natuur. Aan de onderkant is hij onopvallend rood-bruin, met oogjes om aanvallers af te schrikken. Het felle iriserende blauw is dan weer om de competitie af te schrikken en vrouwtjes aan te trekken.(meer…)
Veel mensen griezelen een beetje van de gier, juist vanwege hun specifieke uiterlijk en het feit dat ze kadavers eten. Gieren zijn echter onmisbaar voor de natuur, het zijn echte schoonmakers. Lees hier alles over gieren en waarom ze onmisbaar zijn voor het ecosysteem.
Costa Rica staat bekend om zijn tropische regenwouden, de nevelwouden, de biodiversiteit en ook om de enorme hoeveelheid vogels die daar leven, meer dan 900 verschillende soorten. Veel mensen beschouwen de toekan als de mooiste vogel ter wereld. De toekan is zowel een verpletterend mooie vogel als een grappig dier waar niemand de ogen vanaf kan houden. De toekan wordt daarom ook regelmatig als een karakter in animatiefilms gebruikt. (meer…)
Laten we gelijk met een leuk weetje beginnen: Costa Rica beslaat slechts 0,3% van het oppervlak van de aarde, maar je vindt er bijna 5% van alle soorten flora en fauna ter wereld! Per oppervlakte-eenheid heeft Costa Rica de hoogste biodiversiteit ter wereld!
Nu student Sonny, ondertussen nighttour-specialist, zijn stage bijna afsluit, worden er op de valreep nog veel mooie ontdekkingen gedaan. Als klapper op de vuurpijl troffen we afgelopen week een bijzondere glaskikker in het reservaat aan. Deze Hyalinobatrachium dianae – Diane’s Bare-hearted Glass Frog werd pas in 2015 ontdekt en beschreven en is endemisch voor Costa […]
Als een vlinder voorbij vliegt blijven de meeste mensen wel even stil staan om hem met de ogen te volgen. Vaak hebben ze mooie kleuren en door de grote zachte vleugels in vergelijking tot het kleine lijfje zien ze er bijna knuffelbaar uit. In Costa Rica komen meer dan 1200 soorten vlinders voor en natuurlijk zijn wij erg benieuwd naar de soorten die voorkomen in het gebied van Adopteer Regenwoud. (meer…)
De mantelbrulaap is een van de grootste apen in Centraal Amerika, met mannetjes die bijna een meter groot zijn en tot 10 kg wegen. Het is een van de 15 soorten brulapen. Helaas zijn een aantal van die soorten bedreigd, voornamelijk vanwege habitatverlies en de vangst en verkoop om als huisdieren te dienen. Hun Engelse naam ‘mantled howler monkeys’ krijgen ze van de lange haren aan hun zijkant, die lijken op een mantel. Hun staart kunnen ze gebruiken als extra ledemaat om hun evenwicht te bewaren en heeft een kale tip, zodat ze betere grip hebben rond takken. Met die staart kunnen ze hun hele gewicht houden en er zelfs mee voelen zoals met hun handen. De staart kan wel 5 keer zo lang zijn als de rest van hun lichaam. Vooral jonge aapjes kan je regelmatig aan hun staart zien hangen, oudere apen gebruiken de staart meer als stabilisator.(meer…)
Duurzaamheid is een veelgebruikt woord dat op veel manieren ingezet wordt, duurzaamheid kan bijvoorbeeld betekenis hebben in relatie tot milieu en klimaat maar ook sociaal en economisch kan het een invulling krijgen. Doordat het zo’n ruim begrip is, kan het best lastig zijn om goed te begrijpen wat duurzaamheid eigenlijk betekent en waarom het zo belangrijk is. Het Van Dale Woordenboek beschrijft duurzaam met 3 definities; ‘’lang durend, aan weinig slijtage onderhevig en het milieu weinig belastend’’. Duurzaamheid is dus eigenlijk een woord dat aangeeft dat er rekening gehouden wordt met de impact dat iets heeft op de wereld nu, maar ook voor de komende generaties, en de toekomst van de aarde. Men wil hier uiteindelijk mee zeggen: hier is over nagedacht! (meer…)
In het voorjaar van 2023 was daar opeens een kans om naar Costa Rica te gaan voor Adopteer Regenwoud. Ik was een jaar eerder ook al in Costa Rica en daar tipte me iemand over een organisatie van twee Nederlandse jongens die zich bezighielden met het beschermen en herstellen van het regenwoud. Toen ik thuiskwam besloot ik contact op te nemen. Ik was immers nog lang niet klaar in Costa Rica en ik was direct enthousiast toen ik zag waar Adopteer Regenwoud zich allemaal mee bezig hield. Na leuke gesprekken met de oprichters Matthijs en Maarten, in het echt en via videobellen, reisde ik in juni af naar het reservaat in Costa Rica. (meer…)
De Ceibaboom, ook wel kapokboom genoemd, is een indrukwekkende verschijning met zijn stam vol doornen en een groeisnelheid van 2 tot 4 meter per jaar. Met die doornen kan de boom zichzelf beschermen tegen allerlei dieren. De boom is één van de woudreuzen van het tropisch regenwoud en wordt tot 70 meter hoog. De dikste Ceibaboom ooit gemeten staat in Brazilië met een omtrek van meer dan 30 meter. De boom steekt zo hoog boven de rest van het regenwoud uit, dat zijn takken weer een nieuwe habitat vormen voor allerlei planten die meer zonlicht nodig hebben. In de commerciële koffie- en cacaoplantages wordt de Ceiba gebruikt om schaduw te creëren. (meer…)
Bromelia’s
Hot lips
Klimplanten en lianen
